Hondenschool D.O.G.

Vuurwerk(angst)

Ieder najaar begint voor veel hondeneigenaren en honden de ellende weer. Hun hond is of wordt doodsbang voor vuurwerk.
Omdat vuurwerk-groepstrainingen – waar ook geluid gemaakt wordt – vaak een averechts effect kunnen hebben omdat honden elkaars gedrag kunnen overnemen, is het veel beter thuis zelf aan de gang te gaan op de juiste manier. Zo kun je ook angst helpen voorkomen.

In dit artikel geven we je praktische tips.

Allereerst, niet iedere hond is even gevoelig voor harde geluiden en optische prikkels. Jachthonden zoals Labradors bijvoorbeeld, die erop geselecteerd zijn niet onder de indruk te zijn van knallende geweren zullen er minder snel last van ondervinden dan meer gevoelige types, zoals veel Doodles. Het vuurwerk van tegenwoordig is echter soms zo heftig, én vooral plotseling, dat zelfs de meest stoere bikkel er toch behoorlijk van kan schrikken!

Een hond die gevoelig is voor harde, plotselinge geluiden of optische prikkels (lichtflitsen etc) kan dit op verschillende manieren uiten: van heel subtiel tot extreem. Daarom is het van belang het gedrag van je hond goed te herkennen. Vroegtijdige herkenning kan ook helpen voorkomen dat de angst erger wordt.

Let op gedrag als:

  • Lage houding, oren plat of naar achteren en de staart lager dan normaal dragen tot tussen de poten
  • Lippen aflikken (zonder gegeten te hebben) en smakken
  • Hijgen (zonder het warm te hebben)
  • Geeuwen (zonder moe te zijn)
  • Overdreven alert zijn
  • Nerveus en onrustig rondlopen
  • Niet willen eten en/of geen lekkers aannemen
  • Weglopen
  • Ergens onder gaan liggen, wegkruipen
  • Minder goed, of helemaal niet meer ‘aanspreekbaar’ zijn (je dringt niet tot hem door)

Er zijn meerdere manieren om angst te verminderen. Bij een hond met heftige angst werkt het het best als je dit zo breed mogelijk aanpakt:

  1. Door middel van training.
  2. En door middel van feromonen en voedingssupplementen.
  3. Of door reguliere angstmedicatie.
  4. Of door alternatieve middelen.

Het verminderen van angst is niet alleen fijn voor de hond, maar ook nog eens heel belangrijk. Langdurige stress zorgt namelijk voor negatieve effecten, zowel fysiek als mentaal: het vermindert je weerstand (grotere kans op ziekte) en verergert vaak schrik in het algemeen. Bij sommige honden kan het zelfs agressie in de hand werken en op den duur zelfs totaal uitputtend werken, voor jullie allebei.

1. TRAINEN

De training kun je het best zo vroeg mogelijk in het jaar beginnen. Hoewel het doorlopen van een hele training niet zinvol lijkt omdat het probleem maar tijdelijk aanwezig is, bestaat het gevaar dat een hond met vuurwerkangst gaat ‘generaliseren’. Dat betekent dat de hond eerst alleen bang is voor harde knallen van vuurwerk, maar op den duur ook angstiger wordt voor geluiden zoals onweer (in de verte), harde regen, het dichtslaan van een keukenkastje, het op tafel laten vallen van een boek etc. Sommige honden die vuurwerk associëren met buiten durven uiteindelijk zelfs de deur niet meer uit!

Training is dus zeker zinvol! Maar hoe dan?

Train met een cd met vuurwerkgeluiden
De vuurwerk-cd van de Engelse gedragsdeskundigen Sara Heath en Jon Bowen zijn erg goed. Ze bevatten duidelijke instructies en ze zijn gratis te downloaden via de website van Dogs Trust. Download meteen de handleiding erbij!
In het begin worden de geluiden heel zacht afgespeeld zodat de hond niet schrikt. Zorg voor een positieve associatie met het geluid door vlak nadat je het geluid aanzet en de hond er nog geen last van heeft iets heel leuks met hem te doen zoals spelen of iets te kluiven geven. Het geluid starten wordt de voorspeller van iets fijns!

Naarmate de training vordert kan het geluidsniveau worden opgevoerd, maar zorg ervoor dat het geluid altijd onder het niveau blijft waarbij de hond angst gaat vertonen. Het kan een aantal weken duren voordat de hond ook van het geluid op volle sterkte niet meer opkijkt. Daarom is het belangrijk zo vroeg mogelijk te beginnen en niet pas eind december. Dan bestaat de kans dat de hond onbedoeld wordt bloot gesteld aan te harde knallen en uw training teniet wordt gedaan.

Het succes van een training met geluidsopnames is per hond verschillend. Bij vuurwerk spelen meerdere factoren een rol. Niet alleen de harde geluiden maar ook trillingen, geur en lichtflitsen zijn een belangrijke factor. We kunnen bijna alleen op het geluid trainen. Bovendien vinden sommige honden het geluid uit de stereo lang niet zo eng is als van buiten waar het uit allerlei richtingen tegelijk kan komen. Toch is het in elk geval de moeite van het proberen waard!

Voorkomen is altijd beter dan genezen! Daarom is het wennen aan deze geluiden heel geschikt voor pups om op deze manier angst te voorkomen. Begin ook nu op tijd. Start met het volume heel laag en associeer het bijvoorbeeld met spel. Zet eerst het geluid heel zacht aan en begin dan het spel. Het geluid starten wordt de voorspeller voor iets fijns! Het volume kan steeds iets hoger worden gezet, zolang de pup er maar niet van schrikt. Neem hier een aantal weken de tijd voor. (We noemen dit: desensitiseren = minder gevoelig maken)

Wat kun je nog meer doen?

  • Laat de hond zelf een veilige plek zoeken
    Het heeft geen zin om hem te dwingen bij je op de bank te komen zitten. Laat het aan de hond over waar hij zich op dat moment het veiligst voelt. Je kunt een deken neerleggen op of over de plek waar de hond wegkruipt. Dat kan de bench zijn, in zijn mand of onder het bed. Een kledingstuk met jouw geur erbij kan zorgen dat de hond zich veiliger voelt.
  • Doe zelf relaxt
    Wanneer je zelf ook gespannen bent of negatief op je hond reageert verergert dit zijn angst. Het maakt zijn veilige omgeving juist onveilig. Zachtjes masseren bijvoorbeeld – wanneer de hond in eerdere situaties zonder stress heeft geleerd te ontspannen door massage, kun je dit inzetten om de hond te kalmeren. Het mooie van masseren is dat het ook degene die masseert kalmeert.
    NB Je kan angst niet ‘in aaien’, zoals men vroeger dacht. Dus steun bieden of helpen ontspannen werkt juist wél. Je kan je hond wél emotioneel besmetten als je zelf ook te ongerust doet. Blijf dus vooral opgewekt doen, wees het voorbeeld voor hem
  • Ondersteunen met medicatie
    Angst is een normaal onderdeel van het leven, het is een normale en gezonde emotie. In de natuur is angst voor gevaar noodzakelijk om te overleven! Maar soms neemt angst te extreme vormen aan en is het welzijn van het dier in het geding. De angst is dan zo intens dat er geen contact of training meer mogelijk is.
    Angstverminderende medicatie is dan het enige wat nog werkt. Deze medicatie remt de angst en zorgt er ook weer voor dat je hond toegankelijk wordt en weer open staat voor leren. Je kunt dan eventueel weer starten met training.

2. FEROMONEN EN/OF VOEDINGSSUPPLEMENTEN

Feromonen zijn hormoonachtige, chemische stoffen die door het lichaam worden uitgescheiden. Bij honden gebeurt dat via de oren, de voetzooltjes, de anaalklieren en bij de genitaliën. Deze geuren zijn o.a. gelinkt aan de veiligheid van het nest. Ze zorgen dan voor een veilig gevoel. Voedingssupplementen bevatten vaak caseïne (eiwit uit melk), magnesium en of valeriaan, deze kunnen kalmerend werken.

  • Adaptil heeft meerdere producten op de markt gebracht op basis van het Dog Appeasing Pheromone. De halsband en de verdamper verspreiden synthetische geruststellende feromonen, welke lijken op de stof die de moederhond afgeeft tijdens het zogen. Het kan ervoor zorgen dat angst, stress en onrust beheersbaar worden voor de hond. Het heeft 2 weken nodig om in te werken en is oorspronkelijk op de markt gebracht voor verlatingsangst. Bij vuurwerk zie je bij een aantal honden ook een positief effect.
  • Zylkène, voedingssupplement tegen angst en stress. Het kan dieren helpen om te gaan met veranderingen en spanning. Je kunt hiermee starten een paar dagen voor een spannende gebeurtenis (bijvoorbeeld een bezoek aan de dierenarts), maar ook voor een langere periode (verbouwing, decembermaand). Voor optimaal effect dient Zylkène 1 tot 2 maanden gegeven te worden.
  • Telizen, een voedingssupplement en kan ondersteuning bieden bij angstige momenten. Je hond wordt minder gevoelig voor stress en het verbetert daardoor het leervermogen. Voor een optimale werking dient het minstens 2 maanden gegeven worden.

3. REGULIERE MEDICATIE BIJ ANGST

De dierenarts kan verschillende medicijnen voorschrijven. Hieronder vind je een overzicht van reguliere medicijnen / psychofarmaca die ingezet kunnen worden bij angst. Deze medicatie mag alleen aan een lichamelijk gezonde hond gegeven worden en altijd alleen in overleg met de dierenarts. Realiseer je ook dat deze medicatie op zichzelf niet voor wonderen zal zorgen. Je dient ze eigenlijk altijd in combinatie met gedragstherapie in te zetten. Ook het aanpassen/wegnemen van stressvolle omgevingsfactoren zal zeker bijdragen aan het herstel.

  • GEBRUIK GÉÉN VETRANQUIL
    Nog niet zo lang geleden werd dit middel door veel dierenartsen voorgeschreven bij vuurwerkangst en helaas soms nog steeds. Vetranquil verergert echter de angst! Het is namelijk een spierverslapper en als je dit aan je hond geeft, kan hij niet meer bewegen en wegkruipen als hij daar behoefte aan heeft. De hond lijkt rustig in zijn mandje te liggen, maar in feite is de hond nog steeds doodsbang voor het vuurwerk! Het lijkt dus alsof dit middel werkt, maar dat is allerminst het geval!
  • Sileo is een relatief nieuw middel tegen geluidsangst. Het is een sedativum en heeft een bewustzijnsverlagende werking. De werkzame stof is dexmedetomidine. De pasta wordt geleverd in een spuit en dient aangebracht te worden op het slijmvlies, zover mogelijk achterin de bek, achterin de wangzak. Het vermindert angst in stressvolle situaties en het werkt niet versuffend. Het effect is al na een kwartier tot een uur merkbaar. Het werkt 2-3 uur en mag meerder keren gegeven worden. Sileo is alleen verkrijgbaar op recept van een dierenarts.
  • Naast Sileo wordt ook Pexion voorgeschreven bij honden met geluidsgevoeligheid. De werkzame stof is Imepitoine. Het heeft een sterk angstremmende, niet sederende werking en werkt op een soortgelijke manier in de hersenen als de benzodiazepines. Oorspronkelijk is dit een medicijn wat alleen voorgeschreven werd bij epilepsie maar inmiddels heeft men geleerd dat het ook bij geluidsreactiviteit een positieve werking heeft. Echter is er wel een hogere dosering nodig. Bij vuurwerkangst is het belangrijk zeker 2 dagen van tevoren te starten.

4. ALTERNATIEVE MIDDELEN

  • Homeopatische middelen
    Er zijn verschillende homeopathische complexpreparaten (met verschillende homeopathische middelen) op de markt voor dieren met vuurwerkangst, zoals: Puur nervositeit, MacSamuel Schrikken en TAP en Hop Nervositeit. Deze preparaten hebben een positief effect op angst en onrust bij dieren zoals angst voor vuurwerk.
  • Fytotherapie en mineralen
    Strezz(Phytonics, NML health) kan ingezet worden bij acute en chronische stress, zowel fysiek als emotioneel. Het vermindert het gevoel van angst en Puur Rust (Puur serie van NML health) kan ingezet worden bij: stress, spanningen, nervositeit en onrust; ongewone situaties zoals lang op reis, vliegen, oud& nieuw.
  • Bach Bloesem Remedies
    Tijdens de vuurwerkperiode kun je Bach Bloesem Remedies geven. Rescue Remedy is geschikt bij (vuurwerk)angst. Dit is in druppels en als spray verkrijgbaar.
  • CBD olie
    Er zijn mensen die zweren bij CBD olie. CBD staat voor ‘cannabidiol’. Dit is een werkzame stof die wordt gewonnen uit hennep. Het wordt verkocht als voedingssupplement, in de vorm van olie en capsules. CBD biedt verlichting bij angst en het kan preventief ingezet kan worden.
  • Essentiële oliën
    Zelf heb ik goede resultaten gezien bij één van mijn honden met de vuurwerkmix van Young Living. Deze olie, die in huis wordt verspreid via een diffuser, heeft een kalmerende werking. Eventueel via de hondenschool verkrijgbaar.
  • Thundershirt of bandage. Zonder al te diep op de materie in te gaan zorgen bandages voor kalmering van het zenuwstelsel en het geeft tevens een veilig gevoel, net als het inbakeren van kinderen. Op YouTube zijn goede filmpjes te vinden over het aanleggen van bandages of het aandoen van een Thundershirt
    https://www.youtube.com/watch?v=k5hknVMs1Mo
    https://www.youtube.com/watch?v=autlUlomFPk&list=PLAfmJM3-m_yqHW0_O_caObw44jhni2eDe

BandageThundershirt

WELKE VOORBEREIDINGEN KUN JE TREFFEN?

De ideale bezigheid om 00.00 uur

Bereid van tevoren een aantal leuke en ingewikkelde hersenwerkspelletjes voor voor je hond! Het zal hem afleiden van het geknal. Denk hierbij aan een snuffelmat, snuffelbal of een doos vol doosjes met daarin allerlei lekkers verstopt.
Of geef je hond zijn favoriete kauwsnack (kophuid, luchtpijp (eventueel vullen met pens of iets anders lekkers!), iets waar hij lekker lang mee bezig is) of geef hem een gevulde KONG. Als hij met iets anders bezig is leidt hem dan even af van het geknal. Dit werkt alleen als de hond geen hoge mate van stress heeft.

Wat kun je op de dag zelf doen?

Je hond uitlaten rond oudejaarsdag?

Op veel plekken in ons land begint men al vroeg met het afsteken van vuurwerk. Als jouw hond bang is voor vuurwerk dan is het een kwelling om naar buiten te gaan. Dwing je hond niet!

  • Houd de wandelingen kort en de hond aangelijnd. Ook als je denkt dat je hond niet bang is. Elke hond kan schrikken en elk jaar raken weer veel honden vermist vanwege vuurwerk.
  • Wandel desnoods op een afgelegen plek waar geen vuurwerk wordt afgestoken.
  • Kies een tijdstip waarop het rustig is.

De avondwandeling kun je desnoods geheel overslaan en de hond alleen even snel in de tuin laten plassen.

SAMENVATTING

In het kort: wat je kan doen om je hond te helpen:

  • Op tijd beginnen met al deze tips.
  • Trainen met een CD met vuurwerkgeluiden of download deze geluiden.
  • Laat je hond zelf een veilige plek zoeken. Leg eventueel een kledingstuk met jouw geur bij de hond als hij ergens wegkruipt waardoor hij zich veiliger voelt.
  • Sluit ramen en gordijnen.
  • Laat de verlichting aan in huis en zet de radio of tv (wat harder) aan.
  • Bij hem zijn, laat uw hond nooit alleen!
  • Steun bieden, laten ontspannen.
  • Zorgen voor afleiding door wat lekkers of spelletjes.
  • Ondersteunende medicatie uitsluitend na overleg met de dierenarts. Wacht niet tot het laatste moment.
  • Adaptil halsband of verdamper, geruststellend feromoon. Twee weken inwerktijd.
  • Diffuser met essentiële oliën (vuurwerkmix), half decemer beginnen
  • Leer de hond “CHEESE” aan tijdens het horen van knallen 😊 Positieve associatie verbinden aan het geluid van vuurwerk. Leuk filmpje om te kijken!
    https://www.youtube.com/watch?v=wwILjU9zPio
  • Thundershirt of bandage.

NIET DOEN, dingen die je absoluut niet mag doen!

  • Flooding toepassen
    Sommige mensen denken dat het goed is om de hond te confronteren met zijn angst en dompelen de hond onder in hetgeen hij bang voor is (Flooding). Dit verergert de angst alleen maar met alle gevolgen van dien.
  • Groepscursus vuurwerktraining
    Omdat het heel belangrijk is om de stress-signalen bij een hond goed in de gaten te houden is het geen goed idee om dit in groepsverband te doen. Een instructeur kan onmogelijk iedere hond individueel in de gaten houden. En nog belangrijker, schrikt er één hond, dan schrikt de rest ook. In dat geval ben je je doel compleet voorbij geschoten. Groepsgerichte vuurwerktraining is daarom bijna ALTIJD een slecht idee!
  • Negeren van angst
    Wat is dan wel de bedoeling? Laat de hond lekker tegen je aanliggen als hij daar behoefte aan heeft. Probeer hem af te leiden en gedraag je opgewekt. Als je hond fysiek contact zoekt, biedt dat dan ook aan. “Kom er maar lekker bij liggen hoor!”
  • Overdreven veel aandacht schenken aan de angst
    Schiet niet door in je behulpzaamheid. Natuurlijk moet je je hond helpen door je hond te laten merken dat je er voor hem bent. Maar voorkom dat je overdreven gaat troosten, knuffelen en aaien. Behandel je hond niet als slachtoffer met uitspraken als “Ahhh wat erg allemaal, dat vuurwerk is ook zooo eng!”
  • STRAFFEN!
    Het geven van straf vergroot de angst!
  • UW HOND ALLEEN LATEN